Choć początkowo wstrzymywałam się przed wypowiedziami o koronawirusie, nie chcąc mieć swojego udziału w atmosferze paniki i atakowania Was ciągle tym samym tematem, czuję, że wiele osób czekało na ten wpis. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy jako osoba z niedoczynnością tarczycy i/lub Hashimoto jesteś bardziej narażona na zakażenie koronawirusem SAR-CoV-2 i czy w naszym przypadku przebieg choroby wirusowej COVID-19 jest cięższy oraz, co najważniejsze, czy jest coś, co możemy zrobić, by zapewnić sobie lepszą ochronę – zapraszam do lektury.
Koronawirus a niedoczynność tarczycy i Hashimoto – czy jestem w grupie ryzyka?
Koronawirusa nie trzeba przedstawiać. Jednak gdy z mediów dobiegają do nas informacje o tym, że znów zbiera śmiertelne żniwo, a przy ofiarach wspomina się o chorobach współistniejących, to naturalne, że zastanawiamy się, czy z niedoczynnością tarczycy lub chorobą autoimmunologiczną taką jak Hashimoto jesteśmy w grupie ryzyka.
Zrobiłam swój research i nie znalazłam ani jednego badania, w którym wymienia się choroby tarczycy jako czynnik ryzyka. Może to jednak wynikać z faktu, że większość badań skupia się teraz na tym, co możemy zrobić, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się tego ustrojstwa.
Postanowiłam więc zasięgnąć wiedzy u autorytetów i napisałam do dr Izabelli Wentz. W odpowiedzi otrzymałam bardzo istotną informację, o której nie możemy zapominać – każdy przypadek jest inny i ocena ryzyka należy do lekarza, który jej zaznajomiony z kompletną historią chorób pacjenta. Dlatego absolutnie nie kierujmy się fałszywymi informacjami, które w internercie może rozsiewać dosłownie każdy.
Hashimoto zazwyczaj wiąże się z nadmiernie aktywnym układem odpornościowym, a nie z upośledzoną odpornością. Posiadanie Hashimoto nie musi oznaczać, że mamy obniżoną odporność.
Pamiętajmy jednak, że część chorych na Hashimoto ma również inne choroby (bo przecież nieszczęścia chodzą parami), do których mogą należeć m.in. celiakia, miastenia, bielactwo, niedokrwistość, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, ale też cukrzyca, czy nadciśnienie płucne, które mogą mieć znaczenie w przebiegu COVID-19.
Doktor Magda w artykule „Czy Hashimoto i inne choroby autoimmunologiczne bardziej narażają na zakażenie koronawirusem?” (który warto przeczytać!) wspomina, że „przy zaawansowanej, nieleczonej niewydolnośći tarczycy może dochodzić do niewydolności oddechowej wskutek obturacji i depresji ośrodka oddechowego. Taki stan będzie więc sprzyjał pogłębianiu niewydolności oddechowej w przebiegu zakażeń płuc, które powoduje również COVID19”.
Wniosek nasuwa się sam – w tym czasie musimy jak najlepiej zaopiekować się tarczycą. Jeśli więc zdarzyło się Ci się popaść w marazm, machnąć ręką na to wszystko i zaniedbać przyjmowanie hormonu tarczycy, jak najszybciej napraw ten błąd. To także najgorszy czas na odstawienie leku (absolutnie nie rób tego samodzielnie!), nawet jeśli robimy to pod kontrolą endokrynologa, musimy liczyć się z tym, że może być teraz ograniczony dostęp do laboratorium, a zamknięcie w domu spowoduje zwiększenie zapotrzebowania na witaminę D3, bez której tarczyca po prostu sobie nie poradzi. O suplementacji napiszę jednak więcej w przyszłym tygodniu.
Według Dr. Avivy Romm, autorki książki „Plan ratunkowy dla tarczycy i nadnerczy”, pacjenci z Hashimoto mogą odetchnąć z ulgą:
Zaczynając od dobrych wiadomości na podstawie danych, które otrzymujemy z Chin, obecnie nie ma powodów, aby domniemywać, że pacjenci z chorobami tarczycy są w większym stopniu zagrożeni nowym wirusem. Sama choroba tarczycy, w tym Hashimoto nie zdaje się zwiększać ryzyka zachorowalności na COVID-19, o ile pacjent nie należy do grupy podwyższonego ryzyka z innego powodu. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że SARS, powiązany koronawirus, który wywołał epidemię o znacznie poważniejszych konsekwencjach w 2002 roku, może odpowiadać za uszkodzenie tarczycy. Zatem jeśli jesteś pacjentem z autoimmunizacyjną chorobą tarczycy i zachorujesz na COVID-19, koniecznie obserwuj swoje objawy i jeśli zauważysz niepokojące zmiany, skontaktuj się ze swoim lekarzem w celu wykonania profilu tarczycowego. Do tej pory jednak nie zgłoszono przypadku uszkodzenia tarczycy w wyniku COVID-19.
COVID-19: kto należy do grupy podwyższonego ryzyka?
Choroba najczęściej ma cięższy przebieg w przypadku osób starszych (według WHO już od 60 r.ż). schorowanych i z obniżoną odpornością. Bywają jednak wyjątki od reguły – we Włoszech i Chinach wyzdrowieli 101-latkowie, natomiast w Wielkiej Brytanii na koronawirusa zmarła 21-latka, które nie miała żadnych innych problemów zdrowotnych. Ostatnie doniesienia wskazują, że COVID-19 może przebiegać ciężej również u osób palących papierosy.
Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że grupą najbardziej narażoną na powikłania są osoby z:
- chorobami układu krążenia
- wysokim ciśnieniem
- nowotworami
- chorobami płuc
- cukrzycą
Dr Aviva Romm zaprezentowała tabelę prawdopodobieństwa zwiększonego ryzyka i ciężkiego przebiegu COVID-19, uwzględniając w niej osoby z różnymi schorzeniami – znajdują się tu również niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Kryterium było upośledzenie odporności, wywołanie nie tylko samymi chorobami, ale również lekami immunosupresyjnymi. Poniżej tłumaczenie tabeli:
Czy letrox lub euthyrox to leki immunosupresyjne?
Immunosupresanty to leki obniżające odporność, które stosuje się u osób po przeszczepie, w niektórych chorobach autoimmunizacyjnych (np. toczeń rumieniowaty), w chorobach reumatoidalnych, ale także przy schorzeniach dermatologicznych np. w przypadku łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, w chorobie Leśniowskiego-Crohna, astmie, zapaleniu wielomięśniowym, niedokrwistości hemolitycznej i gośćcu stawowym.
Syntetyczne hormony tarczycy, które przyjmujesz każdego dnia, nie należą do tej grupy, więc nie obawiaj się i absolutnie nie odstawiaj leku na własną rękę.
Wśród niedoczynnych i osób z Hashimoto jest także wiele osób z insulinoopornością. Ich niepokój jest zrozumiały – insulinooporność zwiększa ryzyko rozwoju stanu przedcukrzycowego, a cukrzyca może wiązać się z cięższym przebiegiem COVID-19. Jeśli jednak utrzymujesz pełnowartościową dietę z niskim indeksem glikemicznym, dbasz o aktywność fizyczną i (o ile zostało to zalecone przez lekarza) zażywasz leki, nie wpadaj w panikę. Wszystkim insulinoopornym polecam śledzić artykuły Fundacji Insulinooporność – znajdziecie tam np. porady na temat tego, jak nie przytyć podczas kwarantanny.
Ostatnio pojawiła się tam również opinia diabetologa, dr n.med. Anna Jeznach-Steinhagen przypomniała o jednym z przeciwwskazań do stosowania metforminy:
Infekcja koronawirusem, z uwagi na możliwość towarzyszącej kaszlowi duszności – może być wskazaniem do przerwania stosowania metforminy. Uwaga, warto odstawienie leku skonsultować z lekarzem. Odstawienie, czasowe wstrzymanie leku dotyczy okresu, kiedy występuje duszność, a wraz z nią możliwość hipoksji, czyli niedotlenienia.
Co mogę zrobić, by chronić tarczycę i wzmocnić odporność podczas epidemii koronawirusa?
- O ile jest to możliwe (niektórzy z nas wciąż dojeżdżają do pracy), zostań w domu i stosuj zalecenia Ministerstwa Zdrowia oraz Światowej Organizacji Zdrowia.
- Jeśli wybierasz się na zakupy, najpierw zrób listę. Nie krzątaj się bezcelowo między regałami. Zamiast marketów ze skupiskami ludzi czekających w kolejce, wybieraj małe lokalne sklepiki. Nie wychodź do sklepu po jeden produkt, którego Ci akurat zabrakło. Jeśli nie umiesz robić zakupów z wyprzedzeniem, warto skorzystać z gotowego jadłospisu od dietetyka klinicznego, dzięki temu Twoja dieta w tym okresie będzie pełnowartościowa, a Ty otrzymasz przygotowaną listę zakupów.
- Unikaj aptek stacjonarnych, jeśli masz taką możliwość, kupuj online. Wyprawa po rutinoscorbin może okazać się ryzykowna.
- Unikaj punktów pobrań krwi – jeśli masz taką możliwość, skorzystaj z usługi domowych badań krwi oferowanych przez np. upacjenta.pl
- Zadbaj o tarczycę:
- przyjmując leki o tej samej porze i dbając o dobre wchłanianie (nie popełniając błędów, o których pisałam tutaj)
- rezygnując z przetworzonej żywności i spożywając pełnowartościowe posiłki + minimum 2 l wody
- konsekwentnie stosując suplementację (choć żadna suplementacja nie zastąpi pełnowartościowej diety, my niedoczynni bardzo często zmagamy się z niedoborami witamin i składników mineralnych, których tarczyca potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Jednym z preparatów, który sama stosuję profilaktycznie jest Thyroset, który możecie nabyć z 10% rabatem na papayashop.pl, wpisując kod zniżkowy: niedoczynna10
- poświęcając 30-45 minut dziennie na aktywność fizyczną – nie mówię tu o treningu siłowym każdego dnia, lecz o lekkiej zróżnicowanej aktywności, której brakuje nam ze względu na siedzenie w domu
- wysypiając się – spróbuj jednak zamiast ulegać drzemkom w ciągu dnia przespać 8 h w nocy
- relaksując się – to dobry czas, by zająć się tematami, które do tej pory były zepchnięte na bok: pomyśl o domowych zabiegach pielęgnacyjnych na włosy i skórę. Dla mnie ostatnim odkryciem, prócz szczotkowania ciała, jest bańka chińska, którą masuję się co drugi dzień w zaciszu łazienki – nie tylko pozwala pozbyć się napięć, ale także ujędrnia skórę, szczególną poprawę zauważyłam na brzuchu i udach 🙂 Koszt zestawu baniek chińskich to około 20-30 zł.
- stosując adaptogeny
Epidemia koronawirusa może przyczynić się do zaostrzenia się objawów niedoczynności tarczycy
Wiele z Was pisze o tym, że nasilony stres spowodował zaostrzenie się objawów. Jeśli nagle zauważasz u siebie:
- uczucie ścisku, „guli” w gardle
- zatrzymanie wody w organizmie, opuchliznę
- wzmożone wypadanie włosów
- przesuszoną skórę
- napady głodu lub totalny brak apetytu
- ogromną chęć na słodycze
- płytki oddech, napady paniki, przyspieszone tętno
- stany depresyjne, lęki
- brak energii
to znak, że Twój organizm nie radzi sobie ze stresem, który wywołała izolacja związana z epidemią. Przyznam Wam szczerze, że sama nie wyobrażam sobie przetrwania tego okresu odcięcia od świata, całego dnia zabaw z przedszkolakiem, treningów, gotowania, sprzątania i innych obowiązków domowych i twórczej, wymagającej pracy do późnych godzin wieczornych bez wsparcia adaptogenów.
Adaptogeny – Tarcza Natury
Adaptogeny to naturalne substancje, zioła i rośliny, które wspomagają odporność organizmu, przywracają homeostazę i skutecznie rozprawiają się z niektórymi z objawów niedoczynności tarczycy. Jak wskazuje ich nazwa, pozwalają zaadaptować się do trudnych i nowych sytuacji, takich jak ta, której doświadczamy teraz.
Nikolai Lazarev, rosyjski naukowiec opracował 3 kryteria, które musiały spełniać lecznicze zioła, by można było je uznać za adaptogeny:
- Nietoksyczność – stosowanie adaptogenu powinno być bezpieczne
- Zwiększenie odporności na stres (w tym stresory psychiczne, chemiczne, fizyczne)
- Dążenie do równowagi organizmu – normalizacja funkcji życiowych
Wśród adaptogenów polecanych przez dr Izabellę Wentz niedoczynnym i osobom z Hashimoto (które nie wpadają w nadczynność tarczycy) znajduje się Ashwagandha, z którą sama się nie rozstaję. Jeśli mogę polecić adaptogen po który warto sięgnąć w tej chwili, gdy objawy zaostrzają się, to właśnie będzie ashwa. Jeśli czujesz, że brakuje Ci siły na to wszystko, nie możesz skupić się w pracy, masz trudności w zaśnięciu i utrzymaniu snu, ciągle ratujesz się słodyczami oraz kawą i marzysz o tym, by pozbyć się poczucia niepokoju, warto rozważyć jej stosowanie.
Adaptogeny pojawiają się przy temacie koronawirusa nie tylko w kontekście walki ze stresem, ale także w zwalczaniu samego wirusa.
Według przypuszczeń naukowców koronawirus działa podobnie do wirusa HIV i EBOLA. Słyszeliśmy już o przypadkach wyzdrowień np. na początku marca 62-letni Hiszpan został wyleczony z COVID-19 za pomocą leków na HIV.
Jak wskazują liczne badania (z którymi możecie zapoznać się poniżej), adaptogeny również mają działanie przeciwwirusowe.
Shizandra, czyli cytryniec górski zatrzymuje namnażanie wirusa HIV. Ten adaptogen zwiększa wytrzymałość organizmu w niekorzystnych warunkach środowiska i wspomaga oczyszczanie organizmu. Wzmacnia odporność psychiczną i pomaga przywrócić dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne.
Różeniec górski w 98% przypadków zatrzymuje namnażanie wirusów m.in. HIV i EBOLA. Ten adaptogen służy osobom zmagającym się ze zmęczeniem i bólami głowy spowodowanymi stresem, pomaga radzić sobie z huśtawką emocjonalną, stymuluje układ nerwowy i percepcję.
Gotu Kola wykazuje działanie przeciwwirusowe oraz wzmacniające układ odpornościowy. Ten adaptogen optymalizauje funkcje układu krwionośnego i pokarmowego, wspomaga funkcje poznawcze i służy osobom, które chciałyby osiągnąć i utrzymać jasność umysłu.
Jeśli zastanawiasz się, który adaptogen sprawdziłby się najlepiej w Twoim przypadku, zachęcam do wykonania testu na adaptogeny.
W tym trudnym czasie wiele z nas potrzebuje wsparcia. Wraz z Mother’s Protect zorganizowaliśmy akcję o nazwie Tarcza Natury dla wszystkich, którzy w naturalny sposób chcą wspomóc swoją odporność i zwiększyć szanse na ustrzeżenie się przed zachorowaniem lub po prostu uzupełnić swoje zapasy adaptogenów.
Z kodem niedoczynna25 otrzymacie 25% zniżki na adaptogeny Mother’s Protect i darmową wysyłkę. Promocja trwa do 5.4.20 do godz. 23:59.
Życzę Wam wszystkim dużo zdrowia i wysokiej odporności!
Napisz w komentarzu, jak sobie radzisz i jakie działania podejmujesz, by uchronić się przed koronawirusem.
Ten wpis nie zastępuje porady endokrynologicznej.
Źródła:
1. Artykuł w amerykańskim CNN: https://www.ccn.com/hiv-ebola-like-mutations-suggest-coronavirus-leaked-from-a-lab
2. Badania naukowców z Chińskiego Uniwersytetu Nankai: http://chinaxiv.org/abs/202002.00004
4. Oświadczenie NATAP (Amerykańska organizacja walcząca z HIV): http://www.natap.org/2020/newsUpdates/020420_02.htm
5. Oświadczenie Johnson&Johnson: https://www.jnj.com/johnson-johnson-launches-multi-pronged-response-to-coronavirus-global-public-health-threat
6. Artykuł w największej brytyjskiej gazecie (Metro): https://metro.co.uk/2020/03/04/hiv-drug-successfully-treats-coronavirus-patie
7. Artykuł z DailyMail: https://www.dailymail.co.uk/health/article-8077889/Coronavirus-patient-recovers-treated-HIV-drug.html
8. Artykuł z Hiszpańskiego El Pais: https://elpais.com/sociedad/2020-02-28/un-farmaco-contra-el-sida-tiene-exito-en-la-cura-del-primer-contagio-por-coronavirus.html
9. Różański H. Krochmal-Marczak B. Czasopismo naukowe Herbalism 1(4)/2018 str. 106,107
10. Badanie przeprowadzone przez naukowców z Chińskiej Akademii Nauk w Wuhan: https://www.researchgate.net/publication/44639645_Anti-HIV-1_Activity_of_Lignans_from_the_Fruits_of_Schisandra_rubriflora
11. Badanie przeprowadzone przez naukowców z Chińskiego Instytutu Botaniki Kunming: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20512467
12. Kolejne badanie przeprowadzone przez naukowców z Chińskiego Instytutu Botaniki Kunming: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/cjoc.201400001
13. Badanie przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Rozwoju Roślin Leczniczych w Pekinie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25740376
14. Szeroko zakrojone badanie mikrobiologów z USA i Chin: https://www.mdpi.com/1999-4915/10/4/152/htm
15. Badanie naukowców z USA przeprowadzone na organizmach zmęczonych wysiłkiem fizycznym: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4521101/
16. Badanie Indyjskich naukowców z Instytutu Farmacji: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3116297/
17. Badanie dla Europejskiej Agencji Medycznej: https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-centella-asiatica-l-urban-herba-first-version_en.pdf
18. Badanie naukowców z Uniwersytetu Technologicznego w Delhi: https://www.researchgate.net/publication/317650403_Centella_Asiatica_A_Pharmaceutically_Important_Medicinal_Plant